عصر سرعت: موضوع کم آبی به ویژه در استان اصفهان به یک معضل جدی تبدیل شده است. در بحث‌های آسیب‌شناسانه و ارزیابی‌های صورت گرفته برای رفع این موضوع بحث‌های مختلف و متفاوتی مطرح می‌شود. از موضوع انتقال آب از خلیج فارس به مرکز و استان اصفهان تا لزوم انتقال صنایع به اصطلاح آب بر همچون فولاد از اصفهان به دیگر مناطق کشور از جمله موضوعاتی است که در بین افکارعمومی مطرح می‌شود. تحریم‌های ظالمانه و چالش اورهال نیرو‌گاه‌ها، مشکل برق در تابستان و مشکل گاز در زمستان را بیشتر نمایان می‌کند؛ که خود می‌تواند موضوعی با رویکرد اقلیمی در چالش انرژی مطرح شود. به هر حال در همین شرایط سخت بسیاری از صنایع کشور سرآمد و پیشتاز بوده و در زمره ۵۰۰ شرکت برتر رتبه‌بندی شده سازمان مدیریت صنعتی قرار گرفته‌اند. بسیاری از راهکارها می‌تواند ساده باشد، در گدشته به دلیل تابستانی بودن کشاورزی و نبود تجهیزات تهویه مطبوع مدارس در تابستان تعطیل شدند و شاید یک ایده برای برخی از شرایط اقلیمی کشور ، سه شیفت کار کردن در زمستان و تعمیرات و نگهداری و تمرکز بر توسعه در تابستان باشد.
در گفت و گو با حجت الاسلام محمدتقی نقدعلی نماینده مردم خمینی شهر و عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی به بررسی این موضوعات پرداختیم.
محمدتقی نقد علی نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی در گفت و گویی ضمن انتقاد از نبود سیاست‌گذاری منسجم در رفع مشکل کم آبی استان‌ها به ویژه استان اصفهان خاطرنشان کرد: بحث انتقال آب از خلیج فارس به مرکز از جمله اصفهان و دیگر استان‌های کم آب همچون یزد و کرمان و همچنین، بحث انتقال آب خزر به سمنان هیچ برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری منسجمی را به خود نمی‌بیند.
وی با تاکید براینکه لازم است دولت در این رابطه طرح مصوب و نهایی خود را ارائه نموده و گام‌های عملی و عینی برای عملیاتی کردن آن بردارد خاطرنشان کرد: اساساً موضوع انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان بسیار هزینه بر است و قرار نیست بهای آن را دولت پرداخت کند، بلکه طی صحبت‌های انجام شده این صنایع آب بر استان هستند که قرار است هزینه آن را پرداخت نموده و از مواهب آن بهره‌مند شوند.
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس موضوع انتقال آب به اصفهان را تنها منحصر به صنایع استان دانست و افزود: صنایع این هزینه را پرداخت می‌کنند چون از امتیازات انتقال آب بهره‌مند می‌شوند و این موضوع تنها منحصر به صنایع است. اینکه تصور می‌شود با انتقال آب از خلیج فارس به استان اصفهان تمام مشکلات آبی استان حل می‌شود چندان با واقعیت تطابق ندارد چراکه انتقال آب نه در بحث کشاورزی و نه در خصوص آب شرب موضوعیت ندارد.
نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اگر بنا باشد از آب انتقالی در کشاورزی نیز مورد استفاده قرار گیرد هزینه هر لیتر بالغ بر ۱۰۰ تومن خواهد بود که این رقم اساساً برای تولید محصول کشاورزی مقرون به صرفه نیست و با پرداخت چنین رقمی نرخ محصولات کشاورزی نجومی خواهد شد.
نقدعلی در رابطه با آخرین وضعیت انتقال آب به اصفهان تاکید کرد: همان‌طور که عرض شد هیچ اقدام علمی و اجرایی صورت نگرفته است. نکته حائز اهمیت اینکه حتی گفت و گوهای فی مابین دولت و صنایع استان نیز به طور جدی برگزار نشده تا صنایع آب بر گام‌های عملی و اجرایی برای هزینه کرد در خصوص انتقال آب به اصفهان را بردارند. لذا نیاز به یک جهش در عملی کردن تصمیمات اتخاذ شده در این زمینه هستیم.
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در ادامه صحبت‌های خود به سرانه مصرف آب در استان اصفهان پرداخت و خاطرنشان کرد: سرانه مصرف آب شرب در استان ۴۰۰ میلیون مترمکعب است و این در حالی است که کشاورزی در استان به حالت نیمه تعطیل درآمده است، به نحوی که فقط در ایام آب سالی ما شاهد تولید محصولات کشاورزی هستیم و به دلیل خشکی زاینده رود عملاً کشاورزی استان در آستانه تعطیلی کامل قرار دارد.
یکی از موضوعاتی که به عنوان دغدغه افکارعمومی مطرح می‌شود نسبت سرانه مصرف آب صنایع آب در اصفهان در مقایسه با آب شرب استان است. اما اگر بدانیم که میزان مصرف آب در صنایع استان چیزی در حدود یک هشتم آب شرب است، شاید نگاه‌ها به حقیقت ماجرا کمی متمرکز شود. نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی میزان سرانه مصرف آب در بین تمام صنایع استان را رقمی بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون مترمکعب عنوان کرد و گفت: این رقم در حوزه فولاد استان چیزی در حدود ۱۸.۵ میلیون مترمکعب است که البته ۴ میلیون مترمکعب آن با تصفیه صورت گرفته مجدداً به چرخه بهره‌برداری باز می‌گردد و عملاً ۱۴.۵ میلیون مترمکعب آب خام در صنعت فولاد استان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تلاش فولاد اصفهان به کاهش میزان مصرف آب خام نیز قابل تقدیر است. نقدعلی در همین راستا میزان آب مصرفی توسط فولاد اصفهان را در دنیا بی‌نظیر دانست و به پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه صنعت فولاد استان و تلاش برای کاهش مصرف آب خام نیز اشاره کرد و گفت: خوشبختانه با استفاده از فناوری‌های بین‌المللی و پیشرفت‌های صورت گرفته در صنعت فولاد اصفهان شاهد هستیم که استاندارد میزان مصرف آب در این صنعت، فراتر از استانداردهای بین‌المللی است و این مهم با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، فناورانه و نوآورانه متخصصین صنعت فولاد در دسترس قرار گرفته است؛ به‌گونه‌ای که برای تولید هر تن فولاد خام تنها ۲.۲ مترمکعب آب مصرف می‌کند، اتفاقی کم‌نظیر که در جهان همتا ندارد.
وی ادامه داد: مجموعه فولاد مبارکه اصفهان توانسته با بهینه‌سازی مصرف آب در مکانیسم تولید فولاد وابستگی خود را به آب به حداقل ممکن برساند. جمع‌آوری و استحصال پساب شهری و بازچرخانی پساب صنعتی به چرخه تولید فولاد هم در راستای استانداردهای زیست محیطی است و هم وابستگی به آب خام را به کمترین شکل ممکن رسانده است.
این نماینده مجلس افزود: البته باید به این نکته اشاره کرد که درست است میزان مصرف آب خام در صنعت فولاد اصفهان ارقامی بهتر از نرم جهانی را به ما نشان می‌دهد، اما ضروری است مصرف آب خام در صنعت فولاد مبارکه اصفهان به صفر برسد؛ که البته با توجه به هدف‌گذاری صورت گرفته این کارخانه در افق ۱۴۰۴ می‌توان به این موضوع امیدوار بود.
جانمایی غلط و لزوم انتقال صنایعی همچون فولاد از اصفهان به مناطقی آب خیز همچون سواحل مکران که هم تشنه پیشرفت و توسعه است و هم در دسترسی به آب ـ به عنوان لازمه اصلی توسعه صنعتی ـ نیز یکی از مباحث مطرح شده در میان آحاد جامعه به ویژه شهروندان اصفهانی است.
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوالی در خصوص دلایل عدم انتقال صنایع آب بر از اصفهان و شهرهای کم آب به مناطقی همچون سواحل مکران تصریح کرد: هزینه‌های انتقال صفر تا صد یک صنعت از جایی به جای دیگر به دلیل هزینه‌های سرسام‌آور اساساً شدنی نیست. مقایسه موضوع انتقال آب به مرکز با انتقال صنعتی همچون فولاد اصفهان به مکانی مثل سواحل مکران عملاً قیاس مع الفارق است، چون هزینه‌های این دو طرح و مکانیسم اجرایی آن با یکدیگر قابل مقاسه نیستند. شاید چیزی در حدود یک قرن باید بگذرد تا ابرکارخانجات و صنایعی همچون فولاد در یک منطقه‌ای دیگر احداث شده، به بهره‌برداری رسیده و به درآمدزایی این‌چنینی دست پیدا کند.
