در زمان تاسیس ذوب آهن اصفهان در دهه چهل به عنوان اولین کارخانه تولید کننده فولاد کشور که از روش کوره بلند استفاده می کند با دور اندیشی، کلیه زیرساخت های زنجیره تولید شامل (معادن، نیروگاه، نیروی انسانی متخصص، کارخانه پخت آهک، کارگاههای قطعه سازی و ریخته گری قطعات سنگین، تولید آجر و جرم نسوز و …) برای تولید فولاد به طور کامل در یک شهر صنعتی برای آن در نظر گرفته شد. در دوران دفاع مقدس، مجموع این امکانات به ویژه نیروی انسانی مجرب و کارگاههای کارخانه در کنار حفظ جبهه تولید و خودکفایی، با ساخت قطعات و تجهیزات دفاعی گوناگون در پشتیبانی از جبهه حق علیه باطل نیز نقش بی بدیلی ایفا نمودند.
در بخش تولید برق این کارخانه چهار نیروگاه شامل: حرارتی (دهه۶۰ با ظرفیت ۱۱۵ مگاوات)، مرکزی (دهه ۵۰ با ظرفیت ۲۴ مگاوات)، نیروگاه هاربین با ظرفیت ۱۱۰ مگاوات (دهه هشتاد) و نیروگاه گازی که هم اکنون به دلیل کمبود گاز و مشکلات تجهیزاتی در مدار نیست، را تاسیس کرد.
نکته مهم در خصوص نیروگاه حرارتی اینکه با توجه به خروج روس ها از کشور، این نیروگاه توسط نیروی انسانی توانمند ذوب آهن اصفهان به عنوان یک دستاورد بزرگ در آن دوران به بهره برداری رسید.
در حال حاضر سه نیروگاه حرارتی، مرکزی و هاربین برای مصرف ذوب آهن اصفهان در مجموع حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ مگاوات برق در ساعت تولید می کنند و در صورتی که این سه نیروگاه با ظرفیت کامل در مدار تولید قرار بگیرند، ظرفیت اسمی آنها بالغ بر ۲۴۰ مگاوات برق در ساعت است و بنابراین تولید سالانه آنها بیش از ۸۵۰ هزار مگاوات ساعت، افزایش می یابد.
این میزان تولید برق در ذوب آهن اصفهان سبب می شود، این مجتمع عظیم صنعتی در کنار تولید انرژی مورد نیازش،همانند سال های گذشته بتواند در تامین برق شبکه سراسری که تقاضای بسیاری به ویژه در فصول گرم سال برای آن ارائه می شود، محور تولید قرار بگیرد اما هم اکنون ذوب آهن اصفهان به سمتی پیش می رود که به جای تولید کننده برق در شبکه سراسری، خودش نیز در نقش خریدار برق از شبکه، آن هم در اوج کمبود این انرژی ظاهر شود.
ذوب آهن اصفهان برای تولید برق مورد نیاز کارخانه که به طور متوسط در طول سال حدود ۱۹۰ مگاوات در ساعت است، سالانه حدود ۲۵۰ میلیون متر مکعب در ساعت، گاز طبیعی نیاز دارد. گازی که به عنوان یکی از اساسی ترین عناصر زیر ساختی تولید برق در کارخانه، هم اکنون به دلیل اجرای ناقص قانون هدفمندی یارانه ها، با نرخ هر متر مکعب ۲۵۰۰ تومان برای این تولید کننده مقاطع ساختمانی محاسبه می شود و این در حالی است که عدد یاد شده مبنای تعیین نرخ گاز برای پتروشیمی ها و واحد های تولید به روش احیا بوده و اساساً هیچ ارتباطی با عرصه تولید فولاد به روش کوره بلند ندارد.
این در حالی است که بر اساس ماده ۸ قانون هدفمندی یارانه ها دولت مکلف است ۳۰ درصد خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون را برای حمایت از تولید کنندگان و به ویژه حمایت از توسعه صادرات غیرنفتی و افزایش بهره‌وری انرژی، آب و توسعه تولید برق در این واحد ها هزینه کند ، اما افزایش قیمت حامل های انرژی مخصوصاً برای ذوب آهن اصفهان که به روش کوره بلند تولید می کند، نتایجی بر خلاف اهداف این ماده قانونی دارد.
ذوب آهن اصفهان به جهت عدم بهره مندی از یارانه انرژی، خرید کک و زغال خارجی، قیمت گذاری دستوری در فروش و … به عنوان بانی صنعت فولاد کشور برای تولید محصولات ارزش افزا با چالش جدی مواجه است و این در حالی است که شرکت های سیمانی و سایر تولید کنندگان از تعرفه ۱۰ درصدی و کمتر بهره مند شده اند، لذا امیدواریم بازخوانی این مباحث کارشناسی، مبنای تصمیمات موثرتر قرار بگیرد.
در حال حاضر کشورهایی مانند چین و روسیه در حال دامپینگ محصولات خودشان هستند اما در داخل کشور به جای حمایت از تولید کنندگان ملی، عملاً صدور بخشنامه های خلق الساعه و مصوبات و آیین نامه ها و دستور العمل های غیر کارشناسی، از مصادیق ایجاد ریسک می باشد و تبعات زیانباری برای تولید و صنعت دارد.
عدم وحدت رویه در قانون گذاری بین سه وزارتخانه نیرو، نفت و صمت، تضاد در مصوبات را در پی داشته است، از یک سو وزارت نیرو صرفه جویی و در کنار آن حداکثر تولید را درخواست دارد و در طرف مقابل وزارت نفت، نرخ گاز آزاد را مبنای تولید قرار داده است که در این پیچ و خم سیاست گذاری، تولید برق به واقع در ذوب آهن اصفهان صرفه اقتصادی ندارد و زیان غیر قابل قبولی دارد و بخش های مختلف جامعه به تبع این رویه، آسیب می بینند.
برای تولید هر مگاوات برق در ساعت حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار یورو سرمایه گذاری در مدت زمان سه سال نیاز است همچنانکه ذوب آهن اصفهان بالغ بر ۱۳۰ میلیون یورو برای احداث این چند نیروگاه در گذشته سرمایه گذاری کرده و می تواند با ظرفیت کامل در مدار تولید قرار گیرد.
ذوب آهن اصفهان با این سرمایه گذاری عظیم که برای ساخت نیروگاهها در گذشته انجام داده است، در صورت تامین آب مورد نیاز آنها، اعمال تعرفه گاز نیروگاهی و حل مشکلات از جمله تامین مواد اولیه پایدار، مهیای تولید با ظرفیت کامل است که این موضوع درکنار تامین نیاز بازار داخل و ارز آوری از محل صادرات به تامین برق برای شبکه سراسری توسط این شرکت نیز منجر می شود.
