هر ماده اولیه‌ای برای اینکه صادرات‌محور باشد باید یکسری شروط برای آن متصور شد تا بتوان آن را صادر کرد در غیر‌این صورت، به هرگونه صادرات مواد خام، صادرات بد گفته می‌شود.
در واقع اگر مواد اولیه یا خام در کشور مصرف بالا، توجیه اقتصادی و بازار پایداری نداشته باشد، موجه‌‌‌تر آن است که با تشویق و تسهیل، به صادرات بیشتر آن ادامه داده شود. حالا باید دید در حوزه سنگ‌های ساختمانی شرایط برای صادرات وجود دارد یا مصرف داخلی آن بهتر است.
در این راستا یک تحلیلگر اقتصادی بازار مصالح ساختمانی بیان کرد: مواد اولیه یا اساسی موردنیاز در داخل کشور باید شرایطی داشته باشد تا بتوان آنها را صادر کرد. اگر کالایی تمام این شرایط را به‌صورت پیوسته و کامل داشته باشد، آن کالا، ماده خام و اولیه موردنیاز داخل کشور محسوب می‌شود و صادرات آن خوب نیست و می‌شود عنوان صادرات بد را روی آن گذاشت.
علیرضا مهدیه افزود: در نتیجه باید برای این گونه مواد اساسی که صادرات بد محسوب می‌شود محدودیت یا عوارض یا لغو معافیت‌‌‌های مالیاتی اعمال کرد تا بشود درصد بیشتری را در داخل کشور نگه داشت و در تولید ملی به کار گرفت.
مهدیه خاطرنشان کرد: اما اگر آن محصول صادراتی یک یا چند شرط از شروط لازم را نداشته باشد، ماده اولیه یا خام موردنیاز در داخل محسوب نخواهد شد و صادرات آن طبق روش و مدل‌‌‌های مناسب، عنوان خام‌فروشی را نخواهد داشت و منجر به توسعه اقتصادی و صادراتی کشور خواهد شد.
این تحلیلگر اقتصادی در خصوص شرایط مهم این شروط بیان کرد: ماده خام و مواد اولیه موردنیازی که در داخل کشور برای صنایع تکمیلی فرآوری می‌شود قطعا ارزشمندتر خواهد شد. اما در مورد سنگ ساختمانی؛ مجموعه‌‌‌های معدودی توان نهایی و صادراتی کردن این محصول را دارند و توان آنها نیز محدود است.
وی افزود: مواد خام برای زنجیره بعد از خود در کشور باید خریدار کافی داشته باشد که در مورد سنگ ساختمانی؛ خریدار کافی برای خرید سنگ‌های صادراتی ایران وجود ندارد.
به گفته وی، همچنین خریدار داخلی باید امکان خرید محصول را به قیمت جهانی داشته باشد که در مورد سنگ ساختمانی؛ احتمال آن کم است و درصد بالایی را نمی‌شود برای این اتفاق، متصور بود.
مهدیه ادامه داد: میزان خرید و مصرف مجموعه‌‌‌های صنایع تکمیلی باید متناسب و نزدیک به میزان تولید آن ماده باشد که در مورد سنگ ساختمانی؛ با توجه به نوع و بازار سنگ‌های صادراتی، تناسب خاصی وجود ندارد.
وی اظهار کرد: شرایط باید به گونه‌ای باشد که طی مدت کوتاهی، ترس و ریسک بالایی برای از دست رفتن بازار ماده خام ایجاد نشود که در مورد سنگ ساختمانی؛ ترس و ریسک به شدت بالاست و خارج از مد، رنگ و مطلوب‌‌‌های زمانی، به سرعت نوع و حتی خود سنگ در پروژه‌‌‌های مختلف جایگزین می‌شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: ذخایر ماده اولیه نسبت به ذخایر سایر کشورها بالا نباشد و بشود با صنایع داخلی و سرمایه‌گذاری معقول، به محصولات تکمیلی و نهایی آن دست یافت و آن محصولات را صادر یا در داخل مصرف کرد. که در مورد سنگ ساختمانی؛ ذخایر بالایی از انواع سنگ‌ها موجود است که نسبت به ذخایر جهانی هم رقم بالایی است.
مهدیه تاکید کرد: مصرف محصول نهایی ماده اولیه در داخل باید بیشتر از تولید آن باشد و در صورت صادرات، صنایع تکمیلی مجبور به واردات شوند تا بتوانند به محصول نهایی دست یابند که در مورد سنگ ساختمانی؛ بازار مصرف بزرگ است؛ اما بازار مصرف نوع سنگ‌های صادراتی، بزرگ نیست و میزان مصرف این سنگ‌ها بیشتر از تولید آنها نیست.
وی همچنین درباره چین بیان کرد: چین بزرگ‌ترین بازار تولید و صادرات سنگ در جهان است و ایتالیا مبدع اصلی روش‌های صنایع تکمیلی در این باره است که هر دو کشور و تحت شرایطی، صادرات سنگ بلوک یا همان محصول تکمیل‌نشده را هم دارند و قیاس قابل تأملی هم می‌شود داشت که ترکیه و ایران در بازار گروه سنگ‌های آهکی رقیب یکدیگر هستند و ترکیه با توجه به توسعه بازار صادراتی خود، مصرف کمی در داخل دارد. اما ایران بازار اصلی خود را به داخل معطوف کرده و حتی واردات سنگ ساختمانی نیز دارد.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اصل بقای هر فعالیت، صادرات‌محور در کل جهان، رسیدن به بیشترین ارزش افزوده ممکن از تحقیق تا طراحی و از تولید تا خدمات محصول است که گاه با کمترین میزان اشتغال و هزینه حاصل می‌شود و گاهی با بیشترین امکان شغل‌آفرینی و تولید ملی کسب می‌شود. بنابراین شایسته و بایسته است که در راه اعتلای صادرات ایران عزیز، پخته‌‌‌تر از تمام خامی‌‌‌های گذشته اقدام کرده و در توسعه پایدار آن، بیشتر بکوشیم.
وی در ادامه عنوان کرد: ماده خام و مواد اولیه موردنیاز داخل است که ارزش افزوده نهایی شدن آن در داخل کشور را مشخص می‌کند. با توجه به زیرساخت‌‌‌های صنعتی و هزینه و فرصت‌هایی که وجود دارد، همیشه ماده خام باید بیشتر از صادرات آن باشد که در مورد سنگ ساختمانی اصلا این طور نیست و صادرات تکمیل‌نشده آن در بسیاری از موارد، ارزش افزوده بیشتری ایجاد می‌کند.
به گفته وی؛ دقت کنیم خارج از تفاوت ماهیتی محصولات با یکدیگر و نوع بازار آنها، اگر هر کدام از شروط فوق در خصوص محصولی نباشد آن مواد اولیه یا خام؛ مصرف بالا، توجیه اقتصادی و بازار پایداری در داخل کشور نخواهد داشت و موجه‌‌‌تر آن است که با تشویق و تسهیل، به صادرات بیشتر آن ادامه داده شود.
