سرپرست مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران از فرآوری کم عیارها در بخش سنگ آهن و فلزات پایه، فرآوری عناصر استراتژیک و حیاتی و همچنین توجه به روش‌های فرآوری کم آب بر در بخش ژئومتالورژی به عنوان مهمترین برنامه های راهبردی و عملیاتی امسال نام برد.
«مرتضی هاشم‌پور» امروز در این گفت‌وگو چشم‌انداز مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران را «تبدیل شدن به قطب پژوهش‌های کاربردی و توسعه پایدار فناوریهای پیشرفته فرآوری و استحصال و شناسایی مواد و محصولات معدنی و همچنین پژوهش‌های کاربردی کانی‌شناسی، شیمیایی و زیست‌محیطی، عناصر راهبردی و کمیاب، گوهرسنگ‌ها و استانداردسازی، پرعیارسازی و بهینه‌سازی» عنوان کرد.
هاشم پور یادآوری کرد: این مرکز با طراحی برنامه راهبردی عملیاتی پنج ساله، همراستا و متصل به راهبرد ایمیدرو به‌عنوان سازمان مادر، می‌کوشد به مثابه کلینیک صنایع معدنی و مرکزی دانش‌محور در انجام پژوهش‌های کاربردی حل مسائل و عارضه یابی واحدهای فرآوری و استانداردسازی خط تولید، به عنوان بازویی محرک و فعال در بخش تحقیق و توسعه (آر. اند دی) معدن و صنایع معدنی باشد.
وی ادامه داد: مرکز تحقیقات با توجه به هدف‌گذاری و تدوین راهبردهای لازم، در حال گذر از سمت خدمات آزمایشگاهی و حرکت به سوی تحقیقات و طرح‌های کلان حل مساله حوزه معدن و صنایع معدنی و ایجاد ارزش افزوده در این بخش با تولید علم و دانش فنی، افزایش بهره‌وری و بازده اقتصادی است.
به گفته وی، با توجه به حجم و تنوع زیاد مواد معدنی در کشور شامل ذخایر فلزی و غیرفلزی و عناصر راهبردی و باارزش و و لزوم فرآوری و پرعیارسازی آنها، مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران می تواند به عنوان حلقه میانی ایجاد ارزش افزوده زنجیره تامین مواد معدنی از اکتشافات تا صنایع معدنی، با هدف دستیابی به کیفیت مطلوب و کمیت بهینه مواد معدنی قابل مصرف در صنایع مختلف نقش کلیدی ایفا کرده و همچنین به عنوان زیرساختی تخصصی و بدون رقابت با بخش خصوصی، در خلق و استفاده حداکثری از این زنجیره تامین، تاثیر مثبت بگذارد.
«تجاری‌سازی فناوری و افزایش رقابت‌پذیری بخش معدن و صنایع معدنی کشور» از طریق ارایه تحقیقات بنیادین و دانش‌بنیان و خدمات مهندسی در تراز شاخص‌های ملی و بین‌المللی، از دیگر برنامه‌های مرکز است.هفت برنامه عملیاتی؛ از دانش فنی شناسایی عناصر راهبردی تا عارضه‌یابی و تحلیل باطله‌های معدنی سرپرست مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران درباره مهمترین برنامه‌های عملیاتی مرکز برای پیاده‌سازی راهبردهای یادشده گفت: یکی از اهداف کلان مرکز، تجاری‌سازی فناوری به منظور شناسایی، حل و بهبود مسائل است و از این رو، توسعه پژوهش‌های کاربردی برای کسب دانش فنی در زمینه شناسایی، تحلیل، فرآوری و تولید عناصر راهبردی، کمیاب وگرانبهای مصرفی در صنایع نوین و پیشرفته مثل لیتیوم، تیتانیوم، نیکل و … در دستور کار قرار دارد.
«مطالعه و پایش باطله‌های معادن و کارخانه‌های صنایع معدنی و متالورژی شامل تهیه شناسنامه، برنامه‌ریزی برای بازفرآوری و استحصال کانی‌ها و مواد باارزش» دومین برنامه عملیاتی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران است که هاشم‌پور به آن اشاره کرد.
هاشم‌پور ادامه داد: عارضه‌یابی فرآیندی، اصلاح و بهبود فرآیندها و استانداردسازی کارخانه‌های فرآوری موجود با هدف کاهش میزان مواد اولیه مصرفی، بهینه‌سازی خوراک، کاهش هزینه‌ها و افزایش بازدهی به عنوان سومین برنامه عملیاتی، در دستور کار قرار دارد.
وی دو کلان برنامه عملیاتی بعدی برای مرکز را «راه‌اندازی مطالعات ژئومتالورژی در چرخه معدنکاری کشور به منظور مشخص شدن ویژگی‌های عیاری متالورژیکی، تیپ‌بندی کانسنگ و کاهش هزینه‌ها و ریسک‌های عملیاتی و سرمایه‌ای» و «ایجاد مرکز نوآوری توسعه صنعت گوهرسنگ کشور و استفاده از ظرفیت ایجاد شده برای گسترش صنعت گوهرسنگ و ایجاد زیرساخت لازم برای اشتغال و مسئولیت اجتماعی مرتبط» اعلام کرد.
«بررسی، شناسایی و تحلیل کامل معادن سنگ آهن کم‌عیار هماتیتی، سیدریت و گوتیت برای فرآوری و پرعیارسازی به‌منظور افزایش ظرفیت سنگ آهن برای واحدهای فولادی» و «ایجاد شبکه تحقیقاتی و توسعه ارتباطات با سایر آزمایشگاه‌ها و مراکز مشابه و تولید ایده و توسعه فناوری دانش بنیان، طراحی طرح‌های پژوهشی و اجرای آن برای تجاری‌سازی با استفاده از تدوین الگوی مشارکت و تعامل مرکز با مراکز تحقیقاتی بین‌المللی» نیز در برنامه های عملیاتی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران به چشم می‌خورد.
فعالیت‌های اجرایی ۱۴۰۲؛ پرعیارسازی، نوسازی تجهیزات و ایجاد مرکز مرجع گوهرسنگ سرپرست مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران به تشریح پنج فعالیت تعریف شده برای مرکز در سال پیش رو را با توجه به راهبردها و سیاست های جدید پرداخت.
هاشم‌پور درباره «پرعیارسازی ذخایر سنگ آهن کم‌عیار و باطله‌های معدنی سنگ آهن» توضیح داد: حجم انبوهی از ذخایر کم عیار سنگ آهن و باطله‌های معدنی سنگ آهن با تنوع ترکیب کانی شناسی در کشور وجود دارد که بی‌استفاده باقی مانده است. بنابراین مرکز با توجه به افزایش کارخانه‌های فولاد و نیاز مبرم به افزایش تولید خوراک سنگ آهن، مطالعات نظر کانی‌شناسی، عیارسنجی و فرآوری برای بازیابی و پرعیارسازی آهن را انجام خواهد داد.
وی درباره «شناسایی، تحلیل و فرآوری عناصر راهبردی و عناصر نادر خاکی» گفت: عناصر راهبردی و کمیاب از جمله لیتیوم، وانادیوم، نیکل، تیتانیوم و… نقش مهمی در توسعه صنایع پیشرفته در کشور دارند و شناسایی و استحصال آنها ضروری است. با توجه به وجود زیرساخت‌های لازم برای مطالعات کلیدی در مرکز، این موضوع جزو اولویت‌های اصلی سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی کشور و در نتیجه، مطالعات تحقیقاتی مرکز قرار گرفته است.
از دیگر فعالیت برنامه‌ریزی‌شده برای سال ۱۴۰۲ در مرکز تحقیقات «نوسازی تجهیزات آنالیز» است که هاشم‌پور در این زمینه اعلام کرد: با توجه به اینکه برخی تجهیزات از جمله دستگاه EPMA و XRF نیازمند تعمیر و راه‌اندازی مجدد است، اقدامات لازم برای تأمین قطعات یدکی دستگاه‌ها و تأمین بودجه مناسب صورت گرفته است. همچنین به‌منظور افزایش ظرفیت و نوسازی، برنامه‌هایی برای خرید تجهیزات جدید از جمله دستگاه‌های ای. سی. پی، اسلون و لکو داریم.
هاشم‌پور به موضوع «همکاری با واحدهای صنعتی و معدنی برای اجرای طرح‌های معدنی، صنعتی و محیط‌زیستی» اشاره کرد و ادامه داد: افزایش همکاری با واحدهای صنعتی و حل مشکلات پرعیارسازی، بررسی باطله‌های معدنی، استحصال فلزات باارزش در باطله‌ها، مطالعات محیط‌زیستی، پایش‌های بهداشت حرفه‌ای در محیط کار و… از فعالیت‌های مرکز است که هم اکنون در این زمینه قراردادهایی با شرکت فولاد سنگان و شرکت فولاد مبارکه داریم که در برخی موارد، مراحل پایانی را طی می‌کند.
«توسعه آزمایشگاه گوهرشناسی و گوهرتراشی در قالب طرح نوآوری گوهرسنگ» آخرین فعالیت اجرایی تعیین‌شده برای مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران است. هاشم‌پور در این باره گفت: در قالب طرح نوآوری گوهرسنگ بنا داریم به توسعه و گسترش آزمایشگاه گوهرشناسی اقدام کنیم. از این رو، برای ساخت ساختمان و خرید تجهیزات مورد نیاز گوهرشناسی، گوهرتراشی و تبدیل آن به مرکز مرجع گوهرسنگ در کشور برنامه داریم.
سرپرست مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران در پایان تاکید کرد «با تبدیل کردن مرکز به بازوی محرک تحقیق و توسعه در زمینه معدن و محصولات معدنی در سطوح ملی و بین‌المللی باید به سوی تحقق اهدافی همچون کسب توانایی تبدیل ایده‌‌های پژوهشی تقاضامحور به فناوریهای مدون فنی و اقتصادی، ایجاد مزیت رقابتی فناورانه پایدار مرکز در صنعت فرآوری و استحصال و نیز افزایش درآمد ناشی از تجاری‌سازی نتایج پژوهش‌های کاربردی و توسعه فناوری، حرکت کنیم.
