به گزارش عصرسرعت، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: ایران نسبت به ظرفیت‌های خود در حوزه گردشگری سلامت، هنر-صنعت فرش و صادرات صنایع‌دستی بی‌توجه است درحالی‌که امروز، گردشگری یکی از ارکان رشد اقتصادی بسیاری از کشورها محسوب می‌شود.
صمد حسن‌زاده در نشست صبحانه کاری فعالان اقتصادی با وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در اتاق ایران، با اشاره به امکانات و ظرفیت‌هایی که در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری داریم، افزود: متأسفانه نتوانستیم از این ظرفیت‌ها، بهره مناسبی ببریم. فرش ایران قدمت تاریخی دارد و همواره ایران را با نام فرش می‌شناختند؛ اما از این بخش نیز نتوانستیم، بهره لازم را ببریم.
او با بیان اینکه حدود 2.5 میلیون نفر از هنر صنعت فرش ارتزاق می‌کنند، تصریح کرد: از ۴۰۰ رشته صنایع‌دستی شناخته شده در دنیا، ۳۰۰ رشته آن در ایران ثبت شده و بعد از هند و چین، ایران در حوزه صنایع‌دستی سرآمد است؛ اما در حوزه صادرات صنایع‌دستی رتبه ایران ۳۱ اعلام می‌شود که با ظرفیت‌های موجود، هماهنگ نیست.
او به گردشگری سلامت اشاره کرد و افزود: ایران در بخش گردشگری سلامت نیز ظرفیت‌های بالایی دارد، هرچند به دلیل برخی بی‌توجهی‌ها و بی‌دقتی‌ها از این ظرفیت، غافل هستیم. در همین شرایط ترکیه توانسته با برنامه‌ریزی‌های دقیق در حوزه گردشگری سلامت رشد خوبی را تجربه کند.
دولت در عمل باید از تصدی‌گری خارج شود
وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در ادامه این نشست، گفت: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، موتور توسعه در کشور است و امروز در شرایط سخت تحریم، بیش از هر زمان دیگری، اقتصاد کشور با کارآمدی اتاق بازرگانی ارتباط دارد.
سیدرضا صالحی امیری افزود: ما در یک لوپ تکرار قرار گرفته‌ایم؛ این تکرار برای ما و مردم آزاردهنده شده و نیازمند یک پارادایم شیفت گفتمانی و تغییر استراتژی نسبت به شرایطی که در آن قرار داریم؛ هستیم.
او ادامه داد: اولین تغییر نگرش این است که نسبت دولت و بخش خصوصی شفاف‌تر بیان شود. ما این بحث را به‌تفصیل در گذشته داشته‌ایم. من معتقدم دولت باید از تصدی‌گری خارج شود و در عمل این رویه را تغییر دهد. دولت اگر وارد عرصه تصدی‌گری نشود، سیاست‌گذار خوبی خواهد بود و به وظیفه و نقش حمایت گری بازخواهد داشت. در ادامه به وظیفه اصلی خود یعنی نظارت ادامه خواهد داد. در این صورت دولت چابک خواهد بود وگرنه در مسیر توسعه دچار انحرافی خواهد شد و الآن در همان مسیر هستیم.
وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اظهار کرد: تلاش زیادی شد تا مداخله دولت در حوزه خصوصی و در نهاد اتاق بازرگانی کمتر شود ولی هنوز تعریف شفافی ارائه نشده است.
صالحی امیری تصریح کرد: نگرش دوم اینکه باید تعریف روشنی از مفهوم مطالبات جامعه داشته باشیم. جامعه در چند سطح مطالبه روشنی دارد. دوران گفتاردرمانی تمام شده و باید واقعیت‌ها را مطرح کنیم. بحث ناترازی‌ها موضوع روز کشور است. الآن در این حوزه باید بعد از چهار دهه به قطعیت برسم. باید مشخص شود منافع مردم کدام است. بدون تعامل با همسایگان، کشورهای منطقه و دنیا قطار توسعه در ریل خود حرکت نخواهد کرد.
او تأکید کرد: اجماع، انسجام و وفاق در بخش خصوصی و قوای سه‌گانه لازم است ولی هنوز منطق روشنی تعریف نشده است. این موارد بسیار بنیادی است. این‌ها موانع توسعه در ایران است. توسعه فقط در فولاد، پتروشیمی، نفت و گاز نیست؛ انسان توسعه‌یافته، جامعه توسعه‌یافته ایجاد می‌کند. برای رسیدن به سکوی توسعه نیازمند انسان توسعه‌یافته هستیم وگرنه جامعه توسعه نمی‌یابد.
آماده امضای تفاهم‌نامه با اتاق ایران هستیم
او در ادامه به سه حوزه مرتبط با این وزارتخانه یعنی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اشاره کرد: در حوزه میراث فرهنگی نگاه حاکمیتی پررنگ است. میراث در ایران سه جایگاه بزرگ دارد: اول اینکه هویت‌ساز است، تبار و تاریخ این ملت را به رخ جهانیان می‌کشد. با داشتن ظرفیت بیش از یک‌میلیون اثر جایگاه بالایی دارد. با ثبت 40 هزار اثر جهانی جز 10 کشور اول جهانی هستیم. این به معناست که توانستیم در بازه 18 ساله، بعد از انقلاب آثار خود را ثبت کنیم وگرنه الآن در جایگاه اول بودیم. 50 اثر آماده ثبت داریم. میراث هم هویت است و هم عامل غرور و نشاط ملی. میراث یک امانت است که باید آنها را صیانت، مرمت و ثبت کنیم. هیچ‌کس حق ندارد در فرایند سازه‌ای دخالت کند.
او با اشاره به حوزه گردشگری گفت: در حوزه گردشگری اتاق ایران می‌تواند به وزارت کمک کند. آماده امضا تفاهم‌نامه هستیم تا نقشه راه شفافی از بحث‌های عملیاتی برسیم. گردشگری در ایران ظرفیت بالایی دارد. اما الآن حالش خوب نیست. ظرفیت گردشگری قدرت خیزش برای پیشرانی خیلی از حوزه‌ها را دارد. با گردشگری می‌توان اشتغال بالایی ایجاد کرد. مجموعه وسیعی از مشاغل را با خود درگیر می‌کند. حیات اجتماعی را رونق می‌دهد. جامعه را زنده می‌کند. جامعه دچار زیست جدیدی خواهد شد.
او اولین مسئله حوزه گردشگری را ضعف زیرساخت‌ها اعلام کرد. سؤال اصلی این است که در پایان برنامه هفتم پیشرفت 15 میلیون وارد ایران کنیم اما با کدام زیرساخت، باید این پروژه‌ها به نتیجه برسد. 1430 هتل در کشور ثبت شده که شرایط گردشگر ندارند. باید این موارد اصلاح شود.
گردشگری با ۱۳۰ فروند هواپیمای فعال توسعه نمی‌یابد
وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با بیان اینکه نیازمند استفاده از ظرفیت خدمات‌دهی بخش خصوصی در حوزه گردشگری هستیم، گفت: ما برای توسعه صنعت گردشگری، به ظرفیت‌های هواپیمایی بیشتر و فعالیت شرکت‌های هواپیمایی خارجی در ایران نیاز داریم؛ چراکه با ۱۳۰ فروند هواپیما با میانگین سنی بالا، پاسخ‌گویی به ۱۵ میلیون گردشگر امکان‌پذیر نیست.
صالحی امیری، وضعیت ناوگان زمینی کشور را نیز برای پاسخ دادن به نیازهای موجود نامناسب دانست و افزود: امروز در حوزه گردشگری سلامت یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار نفر گردشگر داریم که بر اساس برنامه هفتم باید به ۲ میلیون نفر برسد. این مهم نیز زیرساخت‌های خاص خود را می‌طلبد.
او اظهار کرد: مسئله اصلی برای جذب گردشگر، زیرساختی است و موضوع بعدی ایران هراسی است که به دلیل تبلیغات سو، توسط دشمنان، اتفاق می‌افتد. البته در چارچوب نظرسنجی‌های صورت گرفته ۸۵ درصد گردشگران خارجی بعد از بازدید از ایران معتقد بودند که ایران کشوری امن، جذاب و زیباست.
وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، تنظیم نظام مالی در کشور به همت بانک‌ها و بانک مرکزی را ضروری خواند و گفت: گردشگران خارجی به توریست کارت نیاز دارند تا بتوانند منابع خود را بعد از تبدیل به ریال به سهولت خرج کنند.
او ادامه داد: نوروز هدفی است که در یونسکو هم ثبت شده است و در تلاشیم از این ظرفیت برای جذب گردشگر استفاده کنیم. موضوع بعدی خلیج‌فارس است. در این حوزه در تلاشیم با عراق و عربستان رایزنی‌هایی صورت گیرد و سطح مبادلات گردشگران را تقویت کنیم. هدف سوم، آسیای جنوب شرق است که ظرفیت‌های بالایی دارد. در این منطقه سهم ایران از چین ناچیز بوده و باید گسترش پیدا کند. باید متناسب با روابط بالای اقتصادی با چین، روابط خود را از منظر گردشگری نیز افزایش دهیم. ترکیه، پاکستان، بنگلادش و درنهایت کشورهای اروپایی نیز موردنظر هستند.
وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خاطرنشان کرد: باید روابط خود را با ملت‌ها تقویت کنیم و از این طریق روابط دولت‌ها را نیز توسعه دهیم. گردشگری بهترین ابزار برای بهبود روابط ایران با دیگر کشورهاست.
صالحی امیری یادآور شد: تا انتهای برنامه هفتم توسعه باید به هدف جذب ۱۵ میلیون گردشگر و فعالیت ۱۹۰۰ هتل در کشور دست پیدا کنیم.
باید به زیرساخت‌ها در حوزه گردشگری توجه شود
در بخش دیگر این نشست، احد عظیم زاده، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران، از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی درباره امکاناتی سؤال کرد که قرار است با تکیه‌بر این امکانات، بر اساس برنامه هفتم پیشرفت 15 میلیون گردشگر وارد کشور شود و آیا در ایران چنینی امکاناتی برای جذب توریسم و گردشگر وجود دارد؟
عظیم زاده گفت: بانک‌ها در ایران بنگاه‌داری می‌کنند. بانک‌ها 95 درصد منابع خود را به شرکت‌های خود می‌دهند و البته الآن این موضوع ممنوع شده و نتیجه این است که بانک به شرکت‌های خود تسهیلات نمی‌دهند و به‌صورت متناظر عمل می‌کنند.
او ادامه داد: اگر همین امروز توافق صورت گیرد و 15 میلیون گردشگر وارد کشور شود؛ این گردشگرها از کدام هتل، ایرلاین، هتل‌ها و غذاخوری‌ها و سرویس بهداشتی‌ها و اتوبوس‌ها استفاده خواهد کرد؟ توریست امکانات می‌خواهد و امروز باید کار را شروع کنیم. این کار با صلاحدید وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ممکن است.
به گفته عظیم‌زاده اگر دولت بودجه نداشته باشد، چگونه می‌توان زیرساخت ایجاد کرد؟ درخواست ما این است که برای گردشگری کشور دستورات ویژه صادر شود.
سیاست‌های کلان در حوزه گردشگری باید تغییر کند
شهاب علی‌عرب، نایب‌رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران جذب گردشگر توسط کشورهای همسایه ایران را موردتوجه قرار داد و گفت: در حوزه پذیرش گردشگر، سطح اختلاف ایران با دیگر کشورها حتی کشورهای همسایه بالاست. برای تحقق برنامه هفتم و رسیدن به ۱۵ میلیون گردشگر باید سیاست‌های کلان را اصلاح کنیم. متأسفانه در بهار ۱۴۰۳ به نسبت بهار ۱۴۰۲ بالغ‌بر ۹۵ درصد ورودی گردشگر به ایران از عراق کاهش پیدا کرده است. این اعداد بر اساس مرکز آمار اعلام شده است.
در واکنش به این آمار، وزیر میراث فرهنگی گفت: آمارها باید دقیق و معتبر باشد. چنین اطلاعاتی درباره عراق در اختیار وزارتخانه قرار نگرفته است. امروز در مذاکراتی که با طرف عراقی داشتیم روی رسیدن به ۵ میلیون گردشگر به توافق رسیدیم. وزارتخانه به‌طور دقیق اطلاعات مربوط به ورودی‌ها و خروجی‌های گردشگران را مطالعه می‌کند و چنین آماری به‌ویژه درباره گردشگران عراقی، صحت ندارد.
ضعف تشکلی حوزه صنایع‌دستی در بخش خصوصی رفع شود
مرتضی حاجی آقامیری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران گفت: صنایع‌دستی ظرفیت مهم اقتصاد کشور است و از مهمترین ابزار ما برای مقابله با ایران هراسی به شمار می‌آید که تجلی‌ای از هنر ایرانی است.
او با بیان اینکه در حوزه صنایع‌دستی در بخش خصوصی ضعف تشکلی داریم، افزود: بر اساس قانون اتاق ایران و قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، اتاق ایران ساماندهی تشکل‌ها را به عهده دارد. ما اعلام آمادگی می‌کنیم که این حوزه را با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پیش ببریم.
آقامیری ادامه داد: صنایع‌دستی برای ایران یک ظرفیت مهم هنری، فرهنگی و تاریخی است و مردم محورترین بخش اقتصادی محسوب می‌شود که نقش بسیار مهمی در زنجیره اشتغال در سراسر ایران دارد. این حوزه ارزش‌افزوده بالایی دارد و یک اقتصاد فرهنگ بنیان با مزیت مطلق و نسبی در بازار جهانی است.
او در ادامه به حوزه صنایع‌دستی اشاره کرد و گفت:300 رشته از 400 رشته جهان صنایع‌دستی در ایران فعال است و در کنار چین و هند ما جزو سه کشور برتر این حوزه هستیم. البته در حوزه صادرات در رتبه 31 قرار داریم که رتبه خوبی نیست؛ درحالی‌که صادرات ویتنام، چین و هند بالای یک میلیارد دلار است.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران، تصریح کرد: سه مقصد اصلی فرش و صنایع‌دستی ایرانی، کشورهای بریتانیا، امریکا و المان است. چهارمین مقصد فرش دستباف ایرانی، آمریکاست که سال‌هاست ما را تحریم کرده است.
به گفته او، صادرات صنایع‌دستی در 7 سال گذشته 200 تا 300 میلیون دلار بوده که نسبت به ظرفیت ایران عدد نازلی است.
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه فرش و صنایع‌دستی ایران به کشورهای عراق، ترکیه و امارت نیز صادر می‌شود، گفت: باید بازارهای خود را توسعه دهیم و به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز صادر کنیم.
آقامیری درباره آسیب‌شناسی صنایع‌دستی، گفت: دولت به صنایع‌دستی نگاه خوبی ندارد و فراهم نبودن زیرساخت‌های تجارت، پیمان‌سپاری ارزی، بیمه فعالان صنایع‌دستی، نگاه نادرست به کسب‌وکار صنایع‌دستی باعث آسیب به این حوزه شده است.
او تأکید کرد: باید حمایت‌ها دسته بندی شود؛ چراکه حمایت از تجار و هنرمند متفاوت است.
به گفته آقامیری مسئله فعالان صنایع‌دستی برندینگ و مارکتینگ و نپیوستن ایران به اف ای تی اف است.
او همچنین با تأکید بر لزوم توسعه موزه‌ها، افزود: موزه فرش ایران، اولین موزه تخصصی و مهمترین گنجینه است ولی در دولت‌های نهم و دهم، با تبدیل وضعیت آن از ستادی به استانی، وضعیت ملی این موزه تضعیف شد و الآن وضعیت بدی دارد که نیازمند رسیدگی است.
آقامیری به تشکیل کارگروه مشترک تخصصی فرش و صنایع‌دستی ایران و معاونت صنایع‌دستی نیز اشاره کرد و افزود: به مطالبه رفع تعهد ارزی صنایع‌دستی بر توجه شود. اجرای قانون بیمه‌های اجتماعی قالیبافان و فعالان صنایع‌دستی، تشکیل سازمان ملی فرش و صنایع‌دستی موردتوجه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار گیرد.
مشکل اصلی در حوزه صنایع‌دستی، بازاریابی است
در ادامه نشست، وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: با توجه به انبوه تولید و کیفیت بالای صنایع‌دستی، مشکل اصلی در حوزه صنایع‌دستی، بازاریابی است و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی برای حل این دغدغه، مؤثر است.
صالحی امیری ادامه داد: موضوع بعدی صادرات است. در رابطه با صادرات، گمرک و موضوعات ارزی را تا حدودی حل کردیم؛ اما مسیر صادرات برای صنایع‌دستی باز نیست؛ بنابراین از اتاق‌های استانی می‌خواهیم تا در این رابطه کمک کنند.
او ضربه غیرقابل‌جبران به صادرات فرش را ناشی از بی‌کفایتی دانست و گفت: مسئله فرش، پیچیده و اساسی است و باید اذعان داشت که ۱۰ مشکل جدی در این رابطه وجود دارد. تعیین تکلیف ساختاری، اولین معضلی است که باید حل شود. باید منسجم شویم و برای رسیدن به نقطه مشترک درباره فرش مذاکراتی را با وزارت صنعت، معدن و تجارت شروع کردیم و امیدواریم به نتیجه برسد.
