به گزارش عصرسرعت، محبوبه اسکندری، رئیس اداره توسعه کالایی بورس کالا در کارگاه آموزشی بورس کالا و در جمع خبرنگان اظهار کرد: اواخر اسفند سال گذشته، اقدامات مربوط به گواهی سپرده شمش را آغاز و خزانه بانک ملت به عنوان نخستین خزانه پذیرش شد.
وی افزود: با پذیرش خزانه و گشایش نماد معاملاتی، معاملات از ۱۸ اسفند آغاز شد. از همان ابتدا نماد با حضور نهاد‌های بازارگردان گشایش یافت. در اوایل فروردین ماه حدود ۳ تن طلا در خزانه بانک ملت سپرده گذاری و گواهی سپرده کالایی برای آن‌ها صادر شد که وارد جریان معاملات شدند.
اسکندری ادامه داد: در همان فروردین قرارداد آتی شمش طلا راه اندازی و اواخر فروردین اولین مشتری که در بازار گواهی سپرده شمش بود و حد نصاب تحویل کالا را احراز کرد، یک شمش طلا تحویل گرفت. ساعت معاملات تا خردادماه تا ساعت ۱۵:۰۰ بود و از تیرماه به ساعت ۱۷:۰۰ افزایش یافت. از تیرماه خزانه بانک ملت با شرکت‌های واردکننده شمش طلا قرارداد منعقد کرد و شرکت‌ها نیز مجاز بودند که شمش‌های طلا را در خزانه بانک ملت سپرده گذاری و به فروش برسانند.
وی خاطرنشان کرد: در شهریورماه حجم معاملات به یک تن رسید و امکان انجام معاملات برای اشخاص حقوقی نیز مجاز شد. در همان ماه یک خزانه خزانه بانک صادرات به تعداد خزانه ها افزوده شد. این خزانه با ۵۰۰ کیلوگرم کار خود را آغاز کرد که در حال حاضر در آذرماه حجم معاملات به ۲ تن رسیده است. همچنین، مراحل اقدامات پذیرش خزانه بانک سپه در حال انجام بوده و به زودی می‌توانیم آن را نیز به عنوان خزانه پذیرش شده در بورس کالا اعلام کنیم.
رئیس اداره توسعه کالایی بورس کالا گفت: برای پذیرش انبار‌ها ضوابط مشخصی داریم. علاوه بر ضوابط فنی باید ضوابط مالی نیز رعایت شود. به عنوان مثال انبارداران باید تمام ظرفیت‌هایی که در بورس کالا پوشش می‌دهند، را بیمه کنند.
اسکندری عنوان کرد: قبل از شمش طلا، بازار گواهی سپرده سکه را داشتیم. در گواهی سپرده سکه تمام دارایی با پایه طلا استانداردسازی شده است. به واسطه این شرایط که سکه دچار حباب قیمتی می‌شود و برای اینکه بتوانیم ابزار امن و جایگزینی برای سرمایه گذار معرفی کنیم، به سمت ابزار مبتنی بر طلا رفتیم که حباب قیمتی نداشته باشد. شمش طلا مناسب‌ترین ابزار در این حوزه است.
وی اضافه کرد: از مزایای گواهی سپرده سکه، این است که اولین بازار رسمی طلا در کشور است و اطلاع رسانی قیمت را لحظه‌ای انجام می‌دهد. کشف نرخ براساس رقابت صورت می‌گیرد. واحد‌های معاملاتی کوچک در نظر گرفته شده و برای سرمایه گذاران امکان سرمایه گذاری با حداقل پول نیز وجود دارد. برای صادرکنندگان و واردکنندگان امکان پوشش مدیریت نرخ ارز را فراهم می‌کند. طلایی که پشتوانه گواهی سپرده‌های ماست در خزانه‌های بانکی نگهداری می‌شود که جایی مطمئن‌تر نمی توان یافت.
وی بیان کرد: گواهی سپرده یکی از ابزار‌های مالی است که سن زیادی ندارد و از سال ۱۳۹۴ راه اندازی شد. اول روی محصولات کشاورزی، سکه طلا و اینک نیز شمش طلا فعالیت می‌کند. گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که ناشی از سپرده شدن کالا در جایی است.
اسکندری گفت: براساس دستورالعمل‌های بورس کالا انباردار مسئول حفظ کمیت و کیفیت کالایی است که پذیرش می‌کند؛ بنابراین برای پاسخگویی به مشتریان خود باید تمهیداتی را داشته باشد تا شرایط کالا منطبق با استاندار‌های ابلاغی بورس باشد. به عنوان مثال اینکه چه زمانی تحویل می‌گیرد و چه زمانی کالا را به مشتری تحویل می‌دهد، باشد. دستورالعمل، انباردار‌ها را ملزم می کند تا با یک آزمایشگاه مورد تایید سازمان ملی استاندارد وارد قرارداد شوند تا کالا‌ها را در بدو ورود به انبار مورد ارزیابی قرار دهند.
رئیس اداره توسعه کالایی بورس کالا ادامه داد: درباره شمش طلا نیز همین رول انجام می شود. انبار با یک آزمایشگاه قرارداد منعقد می کند و شمش را در انبار سپرده گذاری می شود. پس از نمونه برداری نماینده آزمایشگاه از شمش طلا، نمونه‌ها پلمب می‌شود و در انبار موقت خزانه نگهداری می‌شود. نماینده آزمایشگاه نمونه‌های پلمب شده را به آزمایشگاه می‌برد. در آنجا نمونه ها ارزیابی می‌شوند و پس از آن نتیجه به خزانه اعلام خواهد شد. اگر شمش استاندارد ابلاغی را احراز کرد، شمش‌های پلمب شده وارد پلمب جدید می‌شود و در انبار بورسی سپرده گذاری می‌شود.
وی ادامه داد: همه این فرایند به صورت الکترونیکی است و بورس همه این مراحل را رصد می‌کند. سامانه انباری که در اختیار انبارداران است را بورس در اختیارشان گذاشته است. آنجا نسبت به صدور قبض انبار اقدام می‌کنند، قبض انبار یک روز کاری بعد به یک ورقه بهادار گواهی سپرده کالایی تبدیل می‌شود؛ بنابراین وقتی سرمایه گذار وارد این بازار می‌شود، علاوه بر اینکه از امنیت محل نگهداری شمش‌ها آسوده است، بابت اصالت و عیار شمش نیز آسوده خاطر است. وقتی سرمایه گذار وارد این بازار می‌شود یک ابزار مالی را معامله می‌کند و صرفا ورقه بهادار مبتنی بر طلا معامله می‌شود. تولیدکنندگا ن و وارد کنندگان طلا یک بازار رسمی دارند که می‌توانند به سهولت طلای خود را در این بازار به فروش برسانند.
وی افزود: ورود شمش طلا به انبار با محدودیت مواجه است. فقط شرکت‌های تولیدکننده یا واردکننده شمش طلا می‌توانند طلا را در خزانه سپرده گذاری کنند. با این شرط که با خزانه بانک وارد قرارداد شوند. وقتی شمش طلا در خزانه سپرده شد و گواهی سپرده کالایی صادر شد، آن نمادمعاملاتی قابلیت معامله دارد. خریدار برای اینکه بتواند وارد این بازار شود، باید کد معاملاتی این گواهی را بگیرد. یعنی کسانی که کد فیزیکی بورس کالا را گرفتند هنگام دریافت کد، اگر کد بازار مالی بورس کالا را فعال کردند این کد برای آن‌ها فعال می‌شود و می‌توانند معامله کنند. مشتریان حقوقی باید کد مشتقه بورس کالا را دریافت کنند. برای اینکه خریدار وارد معامله شود، باید مطابق با خرید خود وجه نقد واریز کند. واریز وجه نیز به این صورت است که مشتری وجه را به کارگزاری واریز می‌کند، درخواست را به کارگزاری می‌دهد و کارگزار وجه مشتری را به حساب عملیاتی بورس کالا واریز خواهد کرد. این کار با یک شناسه واریز انجام می‌شود. بورس کالا براساس آن شناسه، وجه را شناسایی می‌کند و به حساب مشتری وارد می‌کند.
اسکندری درباره گزارش عملکرد این بازار گفت: از زمان راه اندازی بازار تا روز 1402/09/07 بیش از ۱.۹ تن طلا معامله شده که تقریبا معادل ۲۶۸ هزار قطعه سکه تمام بهاری آزادی می‌شود. ارزش معاملات نیز ۶۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. از شهریور، مهر و آبان این بازار رشد مناسبی داشته که به دلیل تبلیغات و اطلاع سرمایه گذاران و تقویت سمت عرضه بوده است. دارایی پایه ، شمش طلای حدود یک کیلوگرمی با عیار ۲۴ است. براساس استاندارد ملی شمش طلا در کشور، عیار شمش طلا می‌تواند ۹۹۵، ۹۹۹ و ۹۹۹.۹ باشد. برای اینکه این بازار را انعطاف پذیر کنیم عیار حداقلی را در نظر گرفتیم. یعنی یک گواهی سپرده شمش طلا عیار آن ۹۹۵ است. اما شمش‌هایی که در خزانه سپرده شده اند ممکن است عیار بیشتری داشته باشند. یک شمش طلای یک کیلوگرمی با عیار ۹۹۵، ۱۰ هزار گواهی سپرده کالایی می‌شود.
اسکندری بیان کرد:، برای خرید گواهی راه دیگری نیز وجود دارد. می توان وقتی مشتری پول را به حساب کارگزاری واریز کرد، کارگزاری با شناسه واریز خود وجه را به حساب بورس کالا واریز کند که این راه، بهینه‌ترین روش برای کارگزاری هاست. معاملات گواهی سپرده کالایی شمش طلا در کلیه روز‌های هفته به غیر از روز‌های تعطیل انجام می‌شود. این معاملات در روز‌های شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰ تا ۱۰:۳۰ پیش گشایش و از ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۷ و در پنجشنبه‌ها تا ساعت ۱۵به صورت حراج پیوسته انجام می‌شود.
اسکندری با اشاره به مزایای گواهی سپرده طلا گفت: یکی از خدمات این گواهی سپرده، معافیت مالیاتی آن است. ثبت خرید یا فروش هزار گواهی سپرده کالایی یا معادل ۱۰۰ گرم شمش طلاست. در این ابزار، بازارگردان بدون محدودیت و سایر سهامداران پانصد هزار گواهی سپرده کالایی معادل ۵۰ کیلوگرم شمش طلا می‌توانند خریداری کنند. همچنین حداقل تغییر قیمت هر سفارش ۱۰ ریال برای هرگواهی سپرده کالایی است.
رئیس اداره توسعه کالایی بورس کالا گفت: از آنجایی که وزن شمش‌ها متغیر است و تخصیص از انبار به صورت تصادفی رقم می‌خورد، مشتری برای اینکه شمش طلای خود را از انبار‌های بورسی تحویل بگیرد، باید تعداد گواهی سپرده‌ها را بیشتر کند؛ بنابراین حداقل باید ۱۱ هزار گواهی سپرده کالایی خرید کرده باشد تا بتواند درخواست ترخیص را ثبت کند. ترخیص و تخصیص از یکی از سه انبار پذیرش شده بورس کالا انجام می‌شود.
اسکندری در خصوص هزینه انبارداری این ابزار بیان کرد: باید گفت که هزینه انبارداری به ازای هر سپرده گواهی شمش طلا روزانه ۳۰ ریال بوده که در سامانه انبار برای دارنده گواهی سپرده شمش طلا اعمال می‌شود. تمامی این اطلاعات در اطلاعیه‌های متناسب با بازار مشتریان می توانند مشاهده کنند.
