علی چنگیزی در گفت‌وگو با خبرنگار فلزات آنلاین عنوان کرد: توسعه صنعت فولاد در کشور، با سرعت قابل توجهی در حال حرکت بوده و در همین راستا لازم است زیرساخت‌ها و سیستم‌های پشتیبانی این صنعت نیز توسعه یابند. یکی از زیرساخت‌های اصلی صنعت فولاد، سیستم حمل و نقل و لجستیک است.
وی با بیان اینکه در ابتدا تامین مواد اولیه کارخانجات، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های این صنعت به شمار میآید، افزود: پرداختن به این مهم که تامین مواد اولیه به چه میزان، از کدام کارخانه، در چه فاصله و از چه طریقی جابه‌جا شود، می‌تواند به سوددهی سازمان، مدیریت هزینه‌ها و همچنین زمان کمک شایانی کند.
مدیر حمل و نقل و انبارهای شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر با اشاره به اینکه در صنایع معدنی و فلزی، حمل و نقل و لجستیک، نقطه پیوند میان حلقه‌های زنجیره تلقی می‌شود، بیان کرد: به همین دلیل در کشورهای توسعه‌یافته، سیستم‌های حمل و نقل معادن و صنایع معدنی متناسب با نیاز این بخش توسعه پیدا می‌کنند؛ از آنجایی که صنایع معدنی و فلزی در ایران نیز پیشرفت چشمگیری داشته‌اند، برخورداری از سیستم حمل و نقل با ظرفیت مناسب حمل بار ضروری به نظر می‌رسد. به عنوان مثال، در زنجیره فولاد منطقه گل گهر، با توجه به اینکه حمل ماده اولیه از محل معادن تا واحدهای فولادسازی فرایندی با حجم بسیار بالاست، حمل‌و نقل و لجستیک از اهمیت بالایی برخوردار است.
ضرورت توسعه خطوط ریلی در افق ۱۴۰۴
چنگیزی تصریح کرد: به جز کارخانه‌هایی که در مجاورت یکدیگر قرار دارند و می‌توانند با ایجاد پلتفرم نوار نقاله و انتقال مواد بخشی از خوراک اولیه کارخانه‌ها را تامین کنند، در میان سیستم‌های مختلف حمل و نقلی، جابه‌جایی از طریق خطوط ریلی در صنایع فلزی و معدنی با توجه به قیمت مناسبتر اهمیت ویژه‌ای دارد. در پایان سال ۱۴۰۰، طول کل خطوط اصلی راهآهن کشور ۱۴۲۶۸ کیلومتر بوده است؛ در حالی که سهم حمل و نقل ریلی در صنعت فولاد با ظرفیت ۹۵ میلیون تن مواد خام و محصول برای افق ۱۴۰۴، باید در مجموع حدود ۲۰۲۲ کیلومتر به صورت خط جدید و ۱۲۵۵ کیلومتر به صورت خط دوم در شبکه ریلی احداث شود. صنعت ریلی کشور باید طی سه سال آینده برای رسیدن به سند چشم‌انداز راهآهن، رشد سالیانه در حدود ۱۹ درصد داشته باشد؛ این در حالی است که متوسط نرخ رشد احداث خطوط ریلی در سال گذشته بسیار کم بوده است.
وی خاطرنشان کرد: سیستم حمل ریلی به سبب ظرفیت بالا و هزینه پایین، مهم‌ترین روش حمل و نقل مواد و محصولات بخش معدن محسوب می‌شود. با این حال، ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سرعت سیر حمل ریلی در کشور می‌تواند بهتر از شرایط فعلی باشد. با توجه به سهم حدود ۷۰ درصدی بخش معادن و فلزات از کل حمل و نقل ریلی کشور، سرعت سیر فعلی بسیار پایین است؛ از آنجایی که شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر بخشی از محصول خود را صادر می‌کند و همچنین ظرفیت حمل جاده‌ای محدود بوده و زیرساخت‌های جاده‌ای جوابگوی این حجم از حمل بار نیست، شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر همواره در زمان‌هایی از سال با چالش ارسال و حمل بار به بندرعباس مواجه می‌شود.
مدیر حمل و نقل و انبارهای شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر در ادامه به چالش‌های موجود در این زمینه اشاره کرد و گفت: از جمله دغدغه‌ها و چالش‌های حمل بار به بندرعباس، می‌توان به هم‌زمان شدن فروش بار صادراتی شرکت‌های منطقه گل گهر در یک بازه زمانی و محدود بودن ظرفیت ناوگان جاده‌ای اشاره کرد. همچنین در صورت واردات مواد غذایی به کشور، رانندگان پس از حمل بار شرکت‌های منطقه به اسکله، ترجیحا از آن نقطه، بارگیری به سایر شهرهای کشور را در برنامه قرار داده و تا زمان برگشت مجدد به منطقه گل گهر و حمل بار، زمان از دست خواهد رفت. از آنجایی که ناوگان ریلی محدود است و امکان توقف چند روزه در مسیر را دارد، حمل بار آهن اسفنجی توسط ریل با ریسک بالا همراه خواهد بود و صرفا باید از طریق جاده‌ای حمل شود. ضمن اینکه سایر محصولات فلزی نیز به دلیل ریسک دموراژ کشتی با این چالش مواجه هستند.
نیازمند بهبود و ارتقای بهره‌وری خطوط راهآهن کشور هستیم
چنگیزی با تاکید بر اینکه چاره اصلی برون‌رفت از چالش‌های کنونی بخش حمل و نقل، پوشش دادن و تحقق اهداف پیش‌بینی شده برای توسعه زیرساخت‌های ریلی کشور است، خاطرنشان کرد: با توجه به تعدد طرح‌های توسعه در منطقه گل گهر و در راس آن، کارخانه فولادسازی و تولید ورق شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر که بخش زیادی از این تولید صادر خواهد شد، ایجاد خط ریلی جدید و یا حتی انحصاری برای گل گهر از سیرجان به بندرعباس ضرورت خواهد داشت. البته باید توجه کرد احداث هر کیلومتر راهآهن، بسته به شرایط جغرافیایی (زمین کوهستانی یا مسطح) و بسترسازی مورد نیاز، بین یک تا دو میلیون یورو سرمایه‌گذاری نیاز دارد. بهبود و ارتقای بهره‌وری خطوط راهآهن (لکوموتیوها) و واگن‌های جدید نیز دیگر راه‌حل بهبود شرایط حمل و نقل کشور است که موجب رشد نسبی سرعت سیر قطارها خواهد شد. بنابراین تامین این لکوموتیوها که صرفا خرید آن‌ها خارجی خواهد بود، باید در برنامه قرار گیرد.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه واگن‌های حمل کنسانتره، گندله، نرمه، آهن اسفنجی و ورق متفاوت است، به نظر می‌رسد به این مهم نیز باید توجه ویژه داشت؛ برای مثال، واگن‌های حمل آهن اسفنجی، متفاوت از واگن‌های حمل کنسانتره و نرمه خواهد بود و تعداد آن در کشور کم است. همچنین با افزایش وسعت شهر سیرجان، نیاز است در بخش جاده‌ای نیز مسیرهای کمربندی و تردد کامیون‌ها به سمت بندرعباس و شهرهای مرکزی و شمالی کشور نیز تغییر کرده که از ترافیک درون شهری کاسته شود.
مدیر حمل و نقل و انبارهای شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر خاطرنشان کرد: البته لازم به ذکر است که اولویت اجرای طرح‌های توسعه و ارتقای ظرفیت‌های ریلی کشور از منظر صنعت، باید به مناطق دارای معادن و کارخانه فولاد و همچنین گلوگاه‌های ترافیکی برای واگن‌ها و لکوموتیوها (شامل بنادر، تعمیرگاه‌ها و ایستگاه‌ها) اختصاص داشته باشد.
چنگیزی در پایان یادآور شد: در ارتباط با حل مشکل زیرساختی در صنایع معدنی و فلزی، نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش ریلی و تصمیم‌گیری و شجاعت اجرای کار هستیم. در حال حاضر در منطقه گل گهر، مدیران شجاع و تصمیم‌گیر حضور دارند و امیدواریم در خصوص رفع این چالش اقدامات مهمی انجام پذیرد.
